4447 SAYILI İŞSİZLİK SİGORTASI KANUNUNUN GEÇİCİ 24 ÜNCÜ
MADDESİ KAPSAMINDA YAPILACAK NAKDİ ÜCRET DESTEĞİ
UYGULAMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Usul ve Esasların amacı, 25/8/1999 tarihli ve 4447
sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun
geçici 24 üncü maddesi kapsamında yapılacak nakdi ücret desteğine ilişkin ödeme
usul ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Usul ve Esaslar, 4447 sayılı Kanun kapsamında olan sigortalılardan;
a) 17/4/2020 tarihi itibarıyla iş sözleşmesinin bulunduğu
işveren tarafından 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun geçici 10 uncu
maddesi uyarınca ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden
yararlanamayan işçileri,
b) 15/3/2020 tarihinden sonra 4447 sayılı Kanunun 51 inci
maddesi kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve aynı Kanunun diğer hükümlerine
göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçileri, kapsamaktadır.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Usul ve Esaslar, 4447 sayılı Kanunun geçici 24
üncü maddesinin dördüncü fıkrasına
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 4- (1) Bu Usul ve Esasların uygulanmasında;
a) Bakan: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanını,
b) Bakanlık: Aile, Çalışma ve Sosyal
Hizmetler Bakanlığını,
c)
Fon: İşsizlik Sigortası Fonunu,
ç)
İŞKUR: Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğünü,
d)
Nakdi Ücret Desteği: 4447 sayılı Kanunun geçici 24 üncü maddesi kapsamındaki
kişilere İŞKUR tarafından yapılacak ödemeyi,
e)
Ödeme Kanalları: IBAN’a havale veya EFT, Posta Çek Hesabı, PTT şube veya konutta
ödemeyi,
f) SGK: Sosyal Güvenlik Kurumunu,
ifade
eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Başvuru
Esasları, Hak Kazanma Şartları
Başvuru esasları
MADDE 5- (1) 2 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi
kapsamındaki ücretsiz izne ayrılan
işçiler bakımından;
a) Nakdi ücret desteğinden yararlanılabilmesi için ücretsiz
izne ayrılan işçilere ilişkin aylık bildirimler, “https://uyg.sgk.gov.tr/IsverenSistemi”
internet adresinden ücretsiz iznin verildiği ayı takip eden ayın 3’üne kadar
işverenlerce yapılır. Bu şekilde bildirimi yapılan işçiler için ilgili aya ait
Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinde/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinde
eksik gün nedeninin, “28-Pandemi Ücretsiz İzin” olarak seçilmesi gerekmektedir.
5510 sayılı Kanunun Ek-9 uncu maddesi kapsamında ev hizmetlerinde ay içerisinde
10 günden fazla sigortalı çalıştıranlar ise bu durum değişikliğini, ücretsiz
iznin verildiği ayın sonuna kadar aynı eksik gün koduyla Sosyal Güvenlik İl
Müdürlüklerine/Sosyal Güvenlik Merkezlerine bildirirler.
b) 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi kapsamında
verilen ücretsiz izin bilgilerine ilişkin işverenler tarafından yapılan başvuru
ve güncelleme işlemleri, ücretsiz iznin uygulandığı ayı takip eden ayın sonuna
kadar SGK’ya bildirilir. Ancak bu şekilde uygulamanın yürürlükte olduğu sürenin
tamamlanmasından sonra izleyen ay sonuna kadar yapılan ve hak doğurucu
nitelikteki başvurular en fazla bir önceki ay için yapılır.
c) Kısa çalışma ödeneğine hak kazanamayanlar için Aylık Prim
ve Hizmet Belgelerinde/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinde bildirilmiş
olan “18-Kısa Çalışma Ödeneği” gerekçesinin ikinci fıkradaki süreler içerisinde
“28-Pandemi Ücretsiz İzin” olarak güncellenmesi ve işverenler tarafından
birinci fıkrada belirtilen esaslar çerçevesinde ücretsiz izin başvurusunda
bulunulması gerekir. Ayrıca 17/4/2020 tarihinden sonra ücretsiz izne
ayrılmasına rağmen, Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinde/Muhtasar ve Prim Hizmet
Beyannamelerinde “28-Pandemi Ücretsiz İzin” eksik gün nedeni yerine yanlışlıkla
başka bir koddan bildirim yapanların, eksik gün kodunun değiştirilmesi için SGK’nın
ilgili il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezine başvurmaları gerekir.
ç) İşveren, Nakdi Ücret
Desteğinin uygulama süresi kapsamında, ilgili ayda işçinin ücretsiz izne
ayrıldığı gün sayısını, işçinin TC Kimlik Numarasını, işçinin IBAN numarasını
ve cep telefonu bilgilerini SGK başvuru ekranı üzerinden bildirir.
(2) 2 nci maddenin birinci fıkrasının
(b) bendi kapsamındaki işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçiler bakımından;
a) 15/03/2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilen ancak
işsizlik ödeneği başvurusuna rağmen bu ödeneğe hak kazanamayan işsizlerin nakdi
ücret desteği ödemeleri, ayrıca başvuru yapmalarına gerek
bulunmaksızın İŞKUR tarafından re’sen gerçekleştirilir.
b) 15/03/2020 tarihinden sonra 4447 sayılı Kanunun 51 inci maddesi
kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ancak işsizlik ödeneği başvurusunda
bulunmayan işsizlerin nakdi ücret desteği ödemeleri, “https://esube.iskur.gov.tr/” internet
adresinden veya e-Devletten işsizlik ödeneği başvurusunda bulunmaları üzerine
İŞKUR tarafından gerçekleştirilir.
Hak kazanma şartları
MADDE 6- (1) 2 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi
kapsamındaki işçiler;
a) 17/4/2020 tarihi itibarıyla iş
sözleşmesinin bulunduğu işveren tarafından 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu
maddesi uyarınca ücretsiz izne ayrılmak,
b) Kısa çalışma ödeneğinden
yararlanmamak,
c) Herhangi bir sosyal güvenlik
kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak,
ç) SGK’ya 01, 04, 05, 06, 12, 14,
20, 29, 32, 35, 39, 52, 53, 54 veya 55 nolu belge türlerinden bildirilmiş
olmak,
koşullarını birlikte taşımaları
ve işverenleri tarafından 5 inci maddenin birinci fıkrası kapsamında gerekli
bildirimin yapılması halinde, 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi
kapsamında ücretsiz izne ayrıldıkları süre kadar nakdi ücret desteğine hak
kazanır.
(2) İşverenleri tarafından kısa çalışma başvurusunda
bulunulan ve başvurunun kabul edilmesine karşın gerekli prim şartlarını
sağlamadığı gerekçesiyle kısa çalışma ödeneğine hak kazanamayanlar, birinci fıkradaki
koşulları taşımaları ve işverenleri tarafından ilgili dönem için eksik gün
gerekçelerinin 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi kapsamında verilen
ücretsiz izin olarak güncellenmesi halinde, ücretsiz izne ayrıldıkları süre
kadar nakdi ücret desteğine hak kazanır.
(3) 15/3/2020 tarihinden sonra 4447 sayılı Kanunun 51 inci
maddesi kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve yine aynı Kanunun diğer
hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçiler, herhangi bir
sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamaları kaydıyla, 4857 sayılı
Kanunun geçici 10 uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek
üzere, işsiz kaldıkları süre kadar nakdi ücret desteğine hak kazanır.
(4) 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin dördüncü fıkrasının
birinci cümlesi doğrultusunda daha önce hak ettiği işsizlik ödeneği süresini
dolduruncaya kadar işsizlik ödeneği tekrar başlatılanlar, 4857 sayılı Kanunun
geçici 10 uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere,
ödemenin bittiği tarihten itibaren nakdi ücret desteğine hak kazanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ödemeye
İlişkin İşlemler
Ödeme süresi ve ödeme tutarı
MADDE
7- (1) Nakdi ücret desteğinin süresi, 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi kapsamında ücretsiz izne
ayrılanlar için, 17/4/2020-17/7/2020 tarihleri arasında ücretsiz izinli olunan
süreleri kapsar. Cumhurbaşkanı tarafından 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu
maddesinde yer alan fesih yapılamayacak sürenin uzatılması halinde, nakdi ücret
desteği de aynı süre için uzatılacaktır.
(2) 15/3/2020 tarihinden sonra 4447 sayılı Kanunun 51 inci
maddesi kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve yine aynı Kanunun diğer
hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçiler için nakdi ücret
desteğinin süresi, 17/4/2020-17/7/2020 tarihleri arasında işsiz olarak geçen
süreleri kapsar. Cumhurbaşkanı tarafından 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu
maddesinde yer alan fesih yapılamayacak sürenin uzatılması halinde, nakdi ücret
desteği de aynı süre için uzatılacaktır.
(3) Nakdi ücret desteğini hak eden her bir kişi için
yapılacak ödeme, 39,24 Türk Lirası olarak belirlenen bir günlük tutardan damga
vergisi düşüldükten sonra hesaplanan tutar ile ödemeye hak kazanılan gün sayısı
çarpımı sonucu elde edilen tutara tekabül eder.
(4) Hesaplanan ödeme tutarından damga
vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamaz.
(5) Nakdi ücret desteği, bir ay
içerisinde en çok 30 gün olmak üzere ödeme kanalları yoluyla işçinin kendisine
ödenir.
(6) Birden fazla işyerinde çalışırken, bu işyerlerinden 4857
sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi kapsamında ücretsiz izne ayrılanlar adına
işverenler tarafından bildirilen prim ödeme gün sayıları toplanır. Bu kişiler
adına 30 günden eksik kalan gün sayısı kadar nakdi ücret desteği ödenir. İlgili
ayda toplamda 30 gün ve üzeri prim bildirimi yapılması durumunda, bu kişiler
nakdi ücret desteğine hak kazanamaz.
Genel sağlık sigortası primi
ödemeleri
MADDE
8- (1) Nakdi ücret desteğinden
yararlananlardan, 5510 sayılı Kanuna göre genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü
olduğu kişi kapsamına girmeyenler, aynı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci
fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır. Bu madde
kapsamında SGK tarafından tescili yapılan kişilere ait genel sağlık sigortası
primleri, İŞKUR tarafından SGK’ya aktarılır.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Çeşitli ve
Son Hükümler
Hak düşürücü sebepler ve
yaptırımlar
MADDE 9- (1) Ücretsiz izne ayrılarak nakdi ücret desteğinden
yararlanan işçinin fiilen
çalıştırıldığının tespiti halinde işverene, bu şekilde çalıştırılan her işçi ve
çalıştırıldığı her ay için ayrı ayrı olmak üzere fiilin işlendiği tarihteki
4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesince belirlenen aylık brüt asgari ücret
tutarında çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince idari para cezası uygulanır.
(2) Nakdi ücret desteğinden yararlanılan dönemde, aynı veya
başka bir işyerinde işe başlanması ve/veya herhangi bir sosyal güvenlik
kuruluşundan yaşlılık aylığı alınmaya başlanması halinde nakdi ücret desteği
kesilir.
(3) Fazla ve yersiz ödemeye sebep işverenlerden,
ödenen nakdi ücret desteği, ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi
ile birlikte tahsil edilir.
(4) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında
yapılacak düzeltme ve güncelleme bildirimleri nedeniyle oluşan fazla ve yersiz
ödemeler, işçinin takip eden ay için yapılacak nakdi ücret desteği ödemesinden
mahsup edilir. 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi kapsamında fesih
işleminin yapılamayacağı dönemi izleyen ayın sonuna kadar mahsuba yeter veya
hiç nakdi ücret desteği alamayacak kişi bakımından ortaya çıkan fazla ve yersiz
ödemeler, işverenden genel hükümlere göre İŞKUR tarafından tahsil edilir.
İşbirliği ve koordinasyon
MADDE 10- (1) Nakdi ücret desteğine ilişkin iş ve işlemler SGK ve
İŞKUR işbirliği ve koordinasyonu ile
yürütülür.
(2) SGK, nakdi ücret desteği kapsamında işverenler tarafından
yapılan beyana bağlı bilgileri aylık
olarak bildirilen ücretsiz iznin yapıldığı ayı takip eden ayın 5’ine kadar İŞKUR’a bildirir. İŞKUR, bu
verileri esas alarak nakdi ücret
desteklerini her ayın 8’inde ödemeye başlar. Belirlenen günlerin hafta
tatili, ulusal bayram ve genel tatil
günlerine denk gelmesi halinde takip eden ilk iş günü işlemler
gerçekleştirilir. Söz konusu günlerde değişiklik yapmaya Bakan yetkilidir.
(3) SGK, 4447 sayılı Kanunun geçici 24 üncü madde ve bu usul
ve esaslar kapsamında yapılması gerekli kontrolleri; Aylık Prim ve Hizmet Belgeleri/Muhtasar
ve Prim Hizmet Beyannameleri, işten ayrılış ve işe başlama bildirgeleri
üzerinden ilgili ayı izleyen ayın sonuna kadar İŞKUR’a bildirir. İŞKUR, bu
bildirimler üzerinden gerekli tahsis ve tenkisleri gerçekleştirir.
(4) Bakanlık, 4447 sayılı Kanunun
geçici 24 üncü maddesinin uygulanmasına ilişkin ortaya çıkabilecek tereddütleri
gidermeye yetkilidir.
Yürürlük
MADDE 11- (1) Bu Usul ve Esaslar, onay tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 12- (1) Bu Usul ve Esaslar, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı tarafından yürütülür.