|
Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir
İdaresi Başkanlığı)’ndan:
GİDER VERGİLERİ GENEL TEBLİĞİ
(SERİ NO: 92)
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Sigorta şirketlerince rücu ve sovtaj
işlemleri sonucunda lehe alınan paraların banka ve sigorta muameleleri
vergisi (BSMV) yönünden vergilendirilmesine ilişkin açıklamaların yapılması
bu Tebliğin amaç ve kapsamını oluşturmaktadır.
Yasal mevzuat
MADDE 2- (1) 13/7/1956 tarihli ve 6802 sayılı Gider
Vergileri Kanununun 28 inci maddesinin birinci fıkrasına göre, sigorta
şirketlerinin her ne şekilde olursa olsun yapmış oldukları bütün muameleler
dolayısıyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben
aldıkları paralar BSMV’ye tabidir.
(2) Buna göre, sigorta şirketlerince
bir muamele yapılması ve bu muamele sonucu lehe para alınmasıyla birlikte
vergiyi doğuran olay gerçekleşmektedir.
(3) BSMV’de lehe alınan paranın
hesabında işlem maliyetleri dikkate alınabilir. Ancak işlem anında ortaya
çıkmayan veya işlem anında ortaya çıkmakla birlikte tutarı net bir şekilde
hesaplanamayan maliyet unsurları lehe alınan paranın hesabında dikkate
alınmaz.
(4) 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı
Türk Ticaret Kanununun 1472 nci maddesinde, sigortacının sigorta tazminatını
ödediğinde, hukuken sigortalının yerine geçeceği, sigortalının, gerçekleşen
zarardan dolayı sorumlulara karşı dava hakkı varsa bu hakkın, tazmin ettiği
bedel kadar, sigortacıya intikal edeceği, sorumlulara karşı bir dava veya
takip başlatılmışsa, sigortacının, mahkemenin veya diğer tarafın onayı
gerekmeksizin, halefiyet kuralı uyarınca, sigortalısına yaptığı ödemeyi ispat
ederek, dava veya takibi kaldığı yerden devam ettirebileceği, sigortacının zararı
kısmen tazmin etmişse, sigortalının kalan kısımdan dolayı sorumlulara karşı
sahip olduğu başvurma hakkını koruyacağı hüküm altına alınmıştır. Buna göre,
halefîyet ilkesi gereğince sigorta şirketleri ödediği tazminat dolayısıyla
tazmin ettiği zarar ölçüsünde sigortalının haklarına sahip olmakta ve üçüncü
kişilere karşı rücu hakkını kullanabilmektedir.
(5) Sigorta kapsamında olan hurda veya
hasarlı mallar, sigorta şirketlerince malın rayiç değerinden sovtaj bedeli
tenzil edilerek kalan tutarın sigortalıya ödenmesi suretiyle sigortalıya
bırakılabildiği gibi sigortalı ve sigorta şirketi arasında yapılan anlaşmayla
tazminat ödemesinin bir parçası olmak üzere sigorta şirketlerinin mülkiyetine
de geçebilmektedir. Ayrıca, hasarlı mallar, sigortalı tarafından vekalet
verilen aracı bir firma vasıtasıyla üçüncü şahıslara satılabilmekte ve satış
bedeli doğrudan ya da sigorta şirketi aracılığı ile tazminat bedelinin bir
parçası olarak sigortalıya ödenebilmektedir.
(6) Mülga Hazine Müsteşarlığının
2015/6 sayılı Rücu ve Sovtaj Tutarlarına İlişkin Genelge’sinin;
- 2.2. maddesinde, rücu ve sovtaj
tutarının tahakkukunun yapılabilmesi için, halefiyet hakkının kazanılması ve
tutarın şirket uygulamasına göre belirlenmiş olması gerektiği,
- 2.4. maddesinde, sigorta şirketlerinin
yaptıkları tazminat ödemelerini sigortalılardan aldıkları ibraname veya banka
dekontu ile tevsik etmeleri gerektiği ve rücu amacıyla karşı sigorta
şirketine ya da üçüncü şahıslara bildirim yapılması kaydıyla, karşı sigorta
şirketinin teminat limitine kadar olan rücu tutarlarının tahakkuk
ettirilebileceği,
- 2.6. maddesinde, sovtaj tutarlarının
sovtajın sigortalıya bırakılmadığı her durumda tahakkuk ettirilmesi
gerektiği,
- 2.8. maddesinde de tahsil edilen
rücu ve sovtaj tutarının tahakkuk ettirilen tutarlardan fazla olması
durumunda aradaki farkın ilgili gelir hesabına aktarılması gerektiği
hususları düzenlenmiştir.
Rücu ve sovtaj tutarlarının BSMV
yönünden vergilendirilmesi ve matrah
MADDE 3- (1) Sigorta şirketlerinin rücu ve sovtaj işlemleri
sonucunda nakden veya hesaben lehe aldığı paralar üzerinden yürürlükteki
oranlara göre BSMV hesaplamaları gerekmekte olup, söz konusu işlemlerde BSMV
matrahı, mülga Hazine Müsteşarlığının 2015/6 sayılı Genelgesi kapsamında
sigorta şirketleri tarafından tahsil edilen/edilecek rücu veya sovtaj bedeli
ile daha önce tahakkuk ettirilen rücu veya sovtaj değeri arasındaki farktır.
(2) Buna göre, sigorta şirketlerinin
sovtaj işlemleri sonucunda mülkiyetine almış oldukları hurda veya hasarlı
malların satışı ya da söz konusu malların sigortalıdan alınan bir vekaletle
aracı bir firma tarafından üçüncü şahıslara satılması sonucu satış bedelinin
doğrudan veya sigorta şirketi aracılığıyla tazminat bedelinin bir parçası
olarak sigortalıya ödenmesi işlemlerinde, hurda veya hasarlı malların satış
bedeli ile daha önce tahakkuk ettirilen sovtaj değeri arasındaki fark
üzerinden BSMV hesaplanması gerekir.
(3) Sigorta şirketleri
tarafından sovtaj bedeli ödenmeyerek hurda veya hasarlı malların sigortalıya
bırakılması ve sigortalı tarafından bizzat satılmasına ilişkin işlemlerde ise
sigorta şirketlerince yapılan bir muameleden söz edilemeyeceğinden söz konusu
işlem BSMV’ye tabi tutulmaz.
Yürürlük
MADDE 4- (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 5- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Hazine ve Maliye
Bakanı yürütür.
|
